Để diễn đạt hết ý, nghệ nhân
phải thả hồn vào tác phẩm. Tôi lớn lên ở MiềnNam được dạy con hổ trong bài thơ
là hình ảnh PBC bị cầm tù quản thúc ở Huế(sách giáo khoa lẫn phê bình văn hoc
MiềnNam). Tôi thả hồn mình theo dòng cảm xúc của thơ theo hướng này. Tình cờ
tra lại sách vở hiện nay để tìm năm sáng tác thì thấy hệ thống nói khác hoắc.
Con hổ tượng trưng cả người VN, nhất là giới thanh niên trí thức VN bị Tây nó cầm
tù giam hãm(văn học lớp8). Cảm xúc bài thơ có khác đi.
Bỏ công tôi rà soát lại hoàn
cảnh sảng tác để nhận ra con hổ tác giả ảm chỉ ai. Wikipedia, đoạn viết về hoạt
động văn học và TựcLực VănĐoàn của ThếLữ viết: “Trước khi về HảiPhòng, Thế Lữ làm người sửa bản in cho báo Volonte’
Indochinoise, thường đi làm qua vườn BáchThảo HN, thời gian này ông viết bài
thơ nổi tiếng NhớRừng. Sau khi trở về HảiPhòng, được mẹ cho dựng một căn nhà lá
cạnh ĐồSơn để chữa bịnh. Thế Lữ bắt đầu tập trung vào viết văn và làm thơ...Tờ
PhongHóa ra mắt tháng 9 năm 1932, ThếLữ gởi bài và được mời vào...NhấtLinh có
bài ca ngợi ThếLữ...Tháng 3 năm 1934, TựLực VănĐoàn ra đời với 6 thành viên NhấtLinh,
HoàngĐạo, KháiHưng, ThạchLam, TúMỡ và ThếLư.
”Một bài viết khác viết về ThếLữ(TL) nói sau khi anh trai mất, TL về
HảiPhòng vào lớp đồng ấu trường PhápViệt(Ecole Communate) mới mở ở HP. Năm 1924
TL đỗ SơHọc, bị ốm một năm(17 tuổi). Năm 1925 TL vào CaoĐẳng TiểuHọc Bonnal HảiPhòng,
sau 3 năm thì bỏ. Như vậy có khả năng TL sáng tác NhớRừng vào thời PBC bị bắt cầm
tù gây nổi đình nổi đám. Con hổ bị nhốt trong vườn BáchThảo HàNội thời ThếLữ
còn niên thiếu có thể là hình ảnh của PBC bị cầm tù. Qua ngòi bút của TL
hình ảnh con hổ bị nhốt trở nên sống động
hấp dẫn lạ lùng. Việc PBC bị mật thám Pháp bắt cóc các đảng phái QuốcGia CọngSản
nhìn dưới góc độ khác nhau. Gần trăm năm sau người Vệt phê bình văn học vẫn còn
bất đồng! Người VN nói chung, không phải tên tù là PBC, thì không có các câu
thơ khẩu khí của lãnh tụ: “Thuở tung
hoành hống hách những ngày xưa...Ta biết ta chúa tể cả muôn loài...Than ôi, thời
oanh liệt nay còn đâu...Nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa...Ta đương theo giấc
mộng ngàn to lớn ”
Nếu không có cảm hứng được gợi
ra từ một lãnh tụ vĩ đại như PhanBộiChâu nay tức tưởi bị giam cầm thì không thể
có những từ mạnh mẽ đầy gợi hình trong bài thơ. Vị lãnh tụ đang dọc ngang bôn
ba tung hoành khắp hải ngoại tìm đường giải phóng giang san nay đột nhiên bị bắt
giam cầm như một mãnh hổ. Hổ da diết nhớ rừng như vị lãnh tụ da diết nhớ giang
san. Ơ đoạn kết từ giấc mộng “Ngàn”gợi cảm. “Ngàn” có nghĩa là rừng và cũng có nghĩa vĩ đại(tiếng
lóng hiện nay là K), mộng của lãnh tụ lấp biển vá trời, bình thiên hạ, cứu dân
đang lầm than. Nếu không đặt con hổ vào vị trí PBC thì mất hứng thú khi đọc bài
thơ rất nhiều. Nhiều khi trong thơ nghĩa bóng gợi cảm nhiều hơn nghia đen. Ví dụ
hình ảnh sex trong thơ HồXuânHương gợi cảm hơn bức tranh nư sĩ mô tả sự thật việc
thật.
Gõ vào NhoRung youtube và Words of a Tiger in Hanoi Zoo xem minh họa bài thơ nhớ rừng. Gõ vào Nho Rung2 để thưởng thức thể loại tuồng
HátBộ do TrầnVănKhê trình bày.
Gõ vào Văn Học Trang Chu xem các bài viết khác.
Đính kèm 2 phụ bản tiếng Việt và tiếng Anh có đánh số đối chiếu để thưởng thức văn phong của ThếLữ và văn phong của PhanThiệnTrì. Ongtampy.
Phụ bản tiếng Việt
1Gặm một khối căm hờn
trong cũi sắt
2Ta nằm dài trông ngày
tháng dần qua,
3Khinh lũ người
kia ngạo mạn ngẩn ngơ.
4Giương mắt bé diễu
oai linh rừng thẳm
5 Nay ta sa cơ, bị
nhục nhằn tù hãm
6 Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi
7 Chịu ngang bầy cùng
bọn gấu dở hơi
8 Với cặp báo chuồn
bên vô tư lự
9 Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ
10 Thủa tung hoành
hống hách những ngày xưa
11 Nhớ cảnh Sơn Lâm
bóng cả cây già
12 Với tiếng
gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi
13 Với khi thét khúc
trường ca dữ dội
14 Ta bước
chân lên dõng dạc đường hoàng
15 Lượn tấm
thân như sóng cuộn nhịp nhàng
16 Vờn bóng âm thầm lá
gai cỏ sắc
17 Trong hang tối mắt
thần khi đã quắc
18 Là khiến cho mọi
vật đều im hơi
19 Ta biết ta chúa tể
cả muôn loài
20 Giữa chốn
thảo hoa không tên không tuổi
21 Nào đâu
những đêm vàng bên bờ suối
22 Ta say
mồi đứng uống ánh trăng tan ?
23 Đâu những ngày mưa
chuyển bốn phương ngàn,
24 Ta lặng
ngắm giang sơn ta đổi mới ?
25 Đâu những bình minh
cây xanh nắng gội,
26 Tiếng chim ca giấc
ngủ ta từng bừng ?
27 Đâu những chiều
lênh láng máu sau rừng
28 Ta đợi chết mảnh
mặt trời gay gắt.
29 Để ta chiếm lấy
riêng phần bí mật ?
30 Than ôi thời oanh
liệt, nay còn đâu?
31 Nay ta ôm niềm uất
hận ngàn thâu
32 Ghét những cảnh
không đời nào thay đổi,
32(2). Những cảnh sửa
sang tầm thường giả dối.
33 Hoa chăm, cỏ xén,
lối phẳng, cây trồng
34 Dải nước đen giả
suối chẳng thông dòng
35 Len dưới nách những
mô gò thấp kém
36 Dăm vừng lá hiền
lành không bí hiểm
37 Cũng học đòi bắt
chước vẻ hoang vu
38 Của chốn
ngàn năm cao cả âm u
39 Hỡi oai linh cảnh
nước non hùng vĩ
40 Là nơi giống hùm
thiêng ta ngự trị
41 Noi thenh thang ta
vung vay ngay xua
42 Noi ta khong con duoc
thay bao gio
43 Co biet chang
trong nhung ngay ngao ngan
44 Ta duong theo giac
mong ngan to lon
45 De hon ta phang
phat duoc gan nguoi
46 Hoi canh rung ghe
gom cua ta oi !
Phụ bản tiếng Anh
A LONGING FOR THE WILD – NHỚ RỪNG (Thế
Lữ)
(Words of a Tiger in Hanoi Zoo).
1In the iron
cage, gnawing a hunk of sombre fury
2 I lie stretched out
, I watch days pass and months,
3 Despising those
humans, insolent and stupid,
4 Who gawp with little
goggling eyes, mocking.The majesty of the great dark forests.
5 Now reduced here to
ashamed imprisonment
6 Become a curious
object, like a toy,
7 Like those gross
bears, rather ridiculous
8 And those light-wit
leopards in the neighboring cage.
9 I live always with
nostalgia and regret
10 For times past....
my splendour and my power.
11 I see always the
forests of great shadows ancient trees.
12 Hear wind roaring
in the tree tops, torrents bursting from mountains.
13 And those times
when I thundered forth.The great and terrible poetry of my voice.
14 I trod with steps that
were stately and slow!
15 I moved like a wave
rolling smoothly, with power
16 Laughing among the
deep shades, the spiked leaves. Grass like the blades of long knives.
17 In my shadowy den
when I opened my eyes’ sacred fire
18 All life stopped,
no breathing thing dared.
19 I
knew it was I who was king of a thousand tribes
20 In
that world of vegetation, nameless and ageless.
21 Where
are now the golden nights by the mountain springs
22 Drunk
from the kill, drinking the light of the moon ?
23 Where are the days
of great rain
Tearing down the four
quarters of the jungle ?
24 In silence I
meditate my kingdom gone.
25 Where are now the
dawns bursting green through the leaves,
26 A sun fountain,
birds singing the dignity of my sleep ?
27 Where are those
dusks of dread, blood darkening under the trees
28 After my waiting to
sink the sun’s dazzling disk.
29 For my hour of
possession, the mystery of my world ?
30 Alas! Where is it
now .... the time of my majesty ?
31 Still I hold to me
close my ancient rage,
32 Loathing the dull unchanging
scene.
32(2) The ordered, the
vulgar pretentious show.
33 Ranks of flowers,
clipped grass, pathways, tame trees
34 Imitation waters -
a black ditch that never runs.
35 But rots in the
crotch of some petty hump of stones
36 A clump of
inoffensive shrubs which pretend
37 To contain some
ghost of the Wild
38 Of that untamed and
glorious eternal Wild .
39 Ah godlike Wild,
heroic mountains and waters !
40 Land where the
tiger once reigned
41 Where Iranged
freely once
42 Which I cannot hope
to see again.
43 Know it that here
in this half-life
44 My true life is
always in dreams.
45 Of the high
forests, and my soul is one with yours
46 Oh great forest, my forest, far and proud !
0 nhận xét:
Đăng nhận xét