Thứ Tư, 20 tháng 10, 2021

PháiLòng CôCái BếnTre PBN55 HoànCảnh RaĐời




                                












PháiLòng CôGái BếnTre là ca khúc do nhạc sĩ PhanNiTấn phổ nhạc từ thơ của LuânHoán.Ca sĩ PhiNhung trình bày qua TrungTâm ThúyNga(ĐạiNhạcHội NgườiViệt HảiNgoại) với số ký hiệu PBN55(Paris By Night 55).
Trước hết viết về nhà thơ và nhạc sĩ. Nhạc sĩ PhanNiTấn(PNT) sinh 6.3.1948 tại CầnGiuộc LongAn, tuổi thơ và lớn lên ở xứ Thượng, BanMêThuộc. PNT tốt nghiệp VõBị ThủĐức tháng 1.1970, phục vụ QuânLực VNCH tại Pleiku năm 1971. Năm sau(1972) PhiNhung được sinh ra ở đây. PNT bị cải tạo tại trại CT BuônMêThuộc. Năm 1979 PNT phiêu bạc về MỹTho rong chơi về MiềnTây NamBộ. Ông qua phà RạchMiễu, xuống BếnTre thăm bạn thân là nhà thơ LuânHoán nhưng không gặp bạn. Vượt biên, PNT đến định cư tại Canada, gặp lại nhà thơ, kể lại câu chuyện chuyến phiêu bạc về MiềnTây đó. Chính thời gian này ở Canada, PNT phổ nhạc bài thơ PháiLòng CôGái BếnTre của LuânHoán thành ca khúc cùng tên. Nhà thơ LuânHoán(LH) tên là LêNgọcChâu, con ông LêHoán và bà NguyễnThịLuân ở QuảngNam. Nhà thơ sinh 10.01.41(lúc này còn là năm CanhThìn 1940). LH viết văn, làm thơ thời VNCH, về sau định cư cũng ở Canada.

Hoàn cảnh ra đời. PhiNhung(PN) tham gia Paris By Night từ số PBN49. PN nói thời điểm đó ca sĩ chỉ toàn hát lại các ca khúc của các anh chị ca sĩ khác. Thấy vậy chú PhanNiTấn đang ở Canada gọi điện nói có bài hát muốn giởi cho PN. Sau đó PN đi hát ở Canada và ghé thăm chú, người đồng hương TâyNguyên với PN. Nhạc sĩ tận tâm chỉ dạy cho PN hát. Nhạc sĩ dạy từng chút một, từng nốt nhạc cho đến hát như thế nào để đi vào lòng người. PN nói đây là lần đầu PN có nhạc sĩ ngồi chỉ dạy cho PN hát. Hát thông thạo rồi PN đem ca khúc về BếnTre thực hiện CD qua đạo diễn HuỳnhPhúcĐiền. PN đem CD qua “trình làng”cho chị Thủy, bà bầu TrungTâm ThúyNga. CD rất được tâm đắc nhưng bị quở. Bà bầu Thủy nói “Ủa, em! Nói cái phà Rạch Miễu mà không có cái phà!” PN mới ngẩn tò te. Cô gái TâyNguyên đâu biết cái phà là cái gì. PN nói “Cái phà RạchMiễu là cái phà gì? Hát chứ có biết đâu!”Mặc dù trước đó chú PhanNiTấn đã kể câu chuyện của chú về MiềnTây và dạy kỹ càng PN thả hồn vào ca khúc. Bài thơ có đến 8 lần lặp đi lặp lại câu “Bậu qua phà RạchMiễu”và một lần câu “Ta qua phà RạchMiễu”nhắc nhớ hình ảnh chàng si tình lẻo đẻo bám sát cô gái BếnTre trên đường về quê qua phà RạchMiễu. Hình ảnh phà RạchMiễu phải là chi tiết quan trọng trong cảnh quay. Thời đó SôngTiền, SôngHậu không có cầu. Xe qua bên kia phải qua phà. Qua phà là một cái thú để khách du nghỉ chân, xả hơi, ngắm cảnh sông nước bao la sau đoạn ngồi tù túng trên xe. Và đây là dịp để khách lữ hành nam thanh nữ tú làm quen nhau, gạ tình nhau. Có biết bao cuộc tình duyên nhân chuyến qua phà! PN phải quay trở lại ghi hình cảnh qua cái phà này mới được. Đạo diễn bảo phải đưa thêm 15 ngàn USD và làm không tính công vì thấy PN qúa nhiệt tình cho nghề nghiệp. Thởi đó người ta phải bỏ 1 đến 2 ngàn đô mướn một chiếc phà để chở khách. Có chừng 4 chiếc đang hoạt động. Ngưng chở khách một cái phà để quay phim không phải dễ. Nhưng 15 ngàn lớn quá. Bầu Thủy đã cho 50 ngàn rồi. Muốn được việc, PhiNhung mới nói dối với chị Thủy là phải thêm 5 ngàn để quay cảnh qua phà. PhiNhung bỏ tiền túi 10 ngàn và thêm 2 ngàn phát sinh để thuê cái phà và đoàn làm phim 1 ngày để quay cảnh qua phà. CD đem về, TT ThúyNga dàn dựng cho ra đời tác phẩm PháiLòng CôCái BếnTre PBN55 nổi tiếng như cồn và sau này cũng còn nhiều người thích yêu cầu PN biểu diễn nữa. Nhung nói diễn thì diễn nhưng không được quay vì bản quyền đã thuộc về TT ThúyNga.

Tôi rất thích ca khúc này. Tôi có máu yêu cảnh MiềnTây sông nước như nhà thơ, nhạc sĩ và ca sĩ nói trên.Tôi tuổi mẹ đẻ cùng tuổi với nhà thơ LuânHoán, tuổi CanhThìn(1940) nhưng lớn hơn mấy tháng(tháng 11-1940). Cũng như các nhân vật trên, tôi sinh trưởng ở MiềnTrung(PhúYên) nhưng rất yêu thích NamBộ. Ra trường sư phạm tôi chọn ngay  nhiệm sở ở MiềnTây sông nước, TrungHọc ChợLách bấy giờ thuộc tĩnh VinhLong thay vì thuộc KiếnHòa hay BếnTre ngày nay. Dấu ấn cảnh lạ mắt trong tôi ở MiềnTây NamBộ là sông nước mênh mông và cảnh khác lạ là đồng phục của nữ sinh trung học. Họ mặc áo dài trắng quần lãnh đen bóng mà từ MỹTho trở ra QuảngTrị, lên CaoNguyên chẳng thấy nơi nào mặc như vậy. Những nơi đó họ mặc áo dài trắng quần trắng đã quen con mắt của tôi rồi. Nam sinh thì đồng loạt cả MiềnNam VN đều mặc sơ mi trắng quần xanh. Cái lạ thứ 2 là qua khỏi MỹTho thì xe cyclo vắng bóng. Thay vào đó là xe lôi dùng xe đạp hay xe máy kéo cái rờ mọt 2 bánh chở khách ở đàng sau thay thế cho xe cyclo 3 bánh chở người ở đàng trước thấy  khắp các thị tứ từ MỹTho trở ra BếnHải vào thời VNCH. Thời Pháp Thuộc loại hình chở người nơi thị tứ này là xe kéo. Xe kéo dùng phu kéo xe 2 bánh bằng 2 cái càng chở người ở đàng sau. Ra vùng ngoại ô người ta dùng  ngựa kéo xe 2 bánh có kích cỡ lớn hơn nhiều gọi là xe ngựa mà xưa kia gọi là xe thổ mộ. Xe thồ là xe đạp không dùng để cưỡi mà “thồ”những vật nặng dắt qua con đường thường cheo leo hiểm hóc. Xe thồ ngày nay là xe máy chở khách ngồi ở sau lưng.Cái xe kéo cô gái BếnTre về trường cũ NamPhương là xe kéo. Trường này vốn là trường nữ công gia chánh có nhiều con gái đẹp.

Cảnh quay không có pha nào có cô gái trong trang phục áo dài trắng, quần lãnh đen bóng và chiếc xe lôi cả. Đây là hình ảnh nổi bậc mà du khách sẽ thấy mỗi khi qua phà RạchMiễu hay phà MỹThuận MiềnTây Sông Nước thời chúng tôi trai trẻ, nhạc sĩ-nhà thơ và tôi.

Trong các bài phỏng vấn, ca sĩ PN nói mỗi khi nhận hát cô nghiên cứu rất công phu nhân vật trong ca khúc để có cái trang phục và trang điểm rất đúng nhân vật để mà một khi dùng ca từ và nhịp điệu ca sĩ nhả hồn vào thì nhân vật đó sống lại trước mắt kháng thính giả. Thế mà trong tác phẩm kể trên thiếu vắng “pha”cô nữ sinh MiềnTây trong trang phục đã mô tả và chiếc xe lôi nói trên đúng vào thời điểm hình thành bài thơ, thật là uổng. Hình ảnh cổ trong cảnh quay bắt mắt người xem phải kể đến chiếc xe Renault màu đen của Pháp. Quan tây, ta và các cha đạo một thời dùng nó. Hình ảnh cũ nữa là cái nón(mũ) cối màu trắng thường thấy thanh niên thời đó hay dùng. Phải nói cảnh dựng tuyệt vời gợi nhở, chỉ thiếu một vài pha hình ảnh nữ sinh áo dài trắng quần lãnh đen và chiếc xe lôi. PN trong trang phục nữ sinh áo dài trắng quần lãnh đen chắc đẹp lắm!

Gõ vào link sau đây để thưởng thức tác phẩm:

https://www.youtube.com/watch?v=oxbkGlpbVb4

Và xem nguyên văn bài thơ ghi toàn cảnh xứ BếnTre đăng dưới đây để hưởng trọn vẹn tác phẩm PháiLòng CôGái BếnTre PBN55. Chỉ có kẻ si tình cô gãi BếnTre mới biết hết ngóc ngách và văn hóa xứ này. CD phát hành được nhiều người thích là như vậy. Đầu Đông 2021, Ongtampy.

Bài thơ PháiLòng CôGái BếnTre

Bậu qua phà Rạch Miễu/Qua lẽo đẽo theo sau/Tiền Giang sông Cửu rộng/cứ xem mình của nhau/áo bậu đỏ cánh kiến/da bậu vàng phù sa/mắt bậu xanh nước biển/Tim bậu hồng lòng qua/phà băng nghiêng sóng vội/rạo rực hồn mênh mông/mắt bậu buồn quá đỗi/thương đời cù lao Rồng?/nhớ ai ngó cồn Phụng?/phải lòng ông đạo Dừa/hay tương tư ống khói/Tàu Nhật chìm năm xưa/Bậu sang phà Rạch Miễu/ngoay ngoảy về Bến Tre/ qua quyết lòng ở rể/ năn nỉ hoài không nghe/ hổng nghe mà ngoái lại/hỏi ai cầm đậu lòng/ngớ ngẩn qua chợ Giữa/cầu Chẹt Sậy, Mỹ Lồng/bậu về Lương Hòa hả/hay Lương Quới, Giồng Trôm?/guốc quau rụng tiếng lá/Thoang thoảng mùi hương bần/bậu về miệt Hương Điểm?/hay Sơn Đốc, Giồng Tre?/Ba Tri nồng muối ngấm/biển hát đất nằm nghe/Bậu sang phà Rạch Miễu/bậu qua bắc Hàm Luông/về Cái Mơn, Thạnh Phú/rừng lá ngút ngàn buồn/qua đi đi theo bậu/hát nho nhỏ trong lòng/thơm thơm mùi măng cụt/mùi sầu riêng, chôm chôm/bậu ơi trời dẫu rộng/nhưng đâu bằng nhớ mong/sông rạch như gân máu/man man nỗi mặn nồng/dùng dằng chi nữa bậu/tay nắng nắm tay hồng/mắc cỡ chi giả bộ/chạm nhẹ hồn vai gần/Bậu sang phà Rạch Miễu/về Cầu Móng Tân Hương/bóng dừa vươn áo mỏng/đọng xanh chùm yêu thương/qua theo vào Bình Đại/qua theo bậu đến cùng/ghe bầu, xuồng ba lá/quanh quẩn nẻo thủy chung/qua theo vào Sóc Sải/hôn ô rô cóc kèn/bẻ gai chích máu vẽ/nụ thơ tình sáng trăng/thơ thơm thơm mùi nhớ/mùi khép nép làm duyên/mùi hơi Nguyễn Đình Chiểu/mùi tình Lục Vân Tiên/bậu sang phà Rạch Miễu/về thăm trường Nam Phương/lắc lư xe thổ mộ/ớ sao mà dễ thương/ví dù không ống kính/tài danh Lê Quang Xuân/lòng qua thay dương bản/Lộng lẫy nét thân thương/ví dù bút không bén/như Nguyễn Thị Ngọc Nhung/như Phan Thị Trọng Tuyến/cũng thắm thiết thơm lừng/qua thương thương bậu quá/buổi sáng chờ buổi trưa/buổi chiều đợi buổi tối/ngày tháng không nhốt vừa/bậu sang phà Rạch Miễu/mây nghiêng theo ngập ngừng/huống chi qua thi sĩ/không quắn quíu phát khùng/Hờn giận cù lao Ốc/cáu tức cầu Ba Lai/hồn theo đuôi hứng bóng/cớ sao cà lăm hoài?/ước chi đôi thần ngỗng/quậy lòng sông Bến Tre/cho bậu giật mình sợ/qua kề vai bao che/bậu ơi tin qua chớ/Lắng lòng nghe qua thề/trước thần Phan Thanh Giản/nếu như mà u mê/bậu sang phà Rạch Miễu/Tìm ông già Ba Tri/Làm mai cho nhau hả/đời đẹp, đẹp quá đi/ lòng em phơi dưới nắng/lòng qua bén gót chân/lòng qua nương hạt bụi/được thở được bâng khuâng/bớ chàng Ngô Nguyên Dũng/bớ nàng Cao Bình Minh/Ta qua phà Rạch Miễu/lênh đênh theo giọt tình/mách giùm ta, quẹo trái?/quẹo phải? hay thẳng luôn/giữa lòng ngã ba Tháp/chân vấp hồn nhớ thương/bậu ơi đừng khó dễ/yêu thật hay giả vờ/sang phần đất Mỹ Tho/dọa chơi cho vui vậy/thưa cô em Lương Hòa/gái vườn dừa hết xẩy/qua cũng nòi tài hoa/xứng đôi lấy nhau trớt/đây bánh tráng Mỹ Lồng/đây bánh phồng Sơn Đốc/sính lễ lòng gởi lòng/ngậm nghe trời đất nhớ/cá bống kèo kho tiêu/hòn mênh mang khép mở/mùi ráng nắng lên chiều/bậu qua phà Rạch Miễu/qua Mỏ Cày nhởn nha/Trúc Giang đang chờ đợi/thôi, chúng ta về nhà/ Bến Tre Bến Tre hỡi/có nhớ gã thương hồ/khua dầm loang nắng đục/lẩn thẩn sầu bán thơ/thơ bán hoài không hết?/nên cả đời phất phơ/bậu ơi ta lỡ dại?/hay vinh hiển bây giờ…

 


0 nhận xét:

Đăng nhận xét