Một chút địa hình. Khu du lịch Quê Garden nằm ở chân
Đèo Prenn, trong thung lũng đầu nguồn dòng Prenn, chi lưu thứ 2 bên HữuNgạn của
dòng Da Tam. Chi lưu thứ nhất là dòng Da Tanla. Sông ĐồngNai sắp rời khỏi vách
TrườngSơn, vùng tô màu hồng ở bản đồ Jm Henthorn(JH) để vào cao nguyên DiLinh-ĐứcTrọng,
vùng tô màu trắng có vạch thì phân 2 nhánh. Nhánh lên Bắc và nhánh sang ĐôngBắc.
Nhánh lên Bắc chia 2 dòng là DaDung chạy lên hồ Dankia(Hồ SuốiVàng) và dòng
CamLy chạy lên hồ XuânHương. Nhánh ĐôngBắc gọi là sông ĐaNhim(SĐN). SĐN phát ra
dòng DaTam(DĐT) chạy lên Bắc và nhánh kia tiếp tục lên ĐôngBắc mà vào hồ
ĐaNhim(Bản đồ JH). Chạy đến địa danh ĐịnhAn, chỗ chân núi QuanDu về phía
ĐôngNam, DĐT phát ra chi lưu bên TảNgạn gọi là dòng Da R’Cao và chi lưu bên HữuNgạn
chạy lên Bắc, phát ra dòng Da Tanla bên HữuNgạn và dòng Prenn(DP) ở bên TảNgạn.
Tới chân Đèo Prenn, DP đi vào thung lũng QuêGarden(Bản đồ JH). Ở bản đồ Indochina Thailand AMS Tophography của
quân độ HoaKỳ cũng minh họa y như thế, chỉ khác chỗ địa danh ĐịnhAn thì ghi là
Krean. ĐịnhAn có lẽ do từ Krean mà ra. Ở bản đồ đính kèm tài liệu nói về hành
trình khám phá cao nguyên LangBiang của Yersin cũng minh họa các nhánh sông
tương tự. Chỗ núi QuanDu thì ghi là núi Mnil. Đối chiếu các bản đồ ta hiểu được
văn cảnh trong tài liệu nói về hành trình khám phá cao nguyên LangBiang của
Yersin và nhận ra thung lung QuêGarden là nơi Yersin đã đi qua trong hành trình
khám phá này.
Tài liệu viết về câu
chuyện khám phá CN LangBiang. Năm 1893 Yersin làm một hành trình khám phá cao nguyên
NamTrung Bộ. Hồi Ký Bảy Tháng Nơi Xứ Thượng ghi lại câu chuyện đó. Ra đi ngày
24.2.1893, tới làng thượng Rioung nằm trên nguồn DaDung. Ngày 11.6 Yersin lên đỉnh núi Tadoung ở phía TâyBắc DiLinh rồi
trèo lên cây dùng viễn vọng kính quan sát núi rừng phía bắc cao nguyên ĐứcTrọng.
xuống núi trở lại Rioung. Ông bỏ ý định
lên TâyBắc để khám phá cao nguyên LangBiang. Để lại hành ly ở đó rồi đi sang phía ĐôngBắc, theo dòng Da N’Tâme(Da
Tam) lên phía bắc, ông khám phá ra cao nguyên này, cao nguyên LangBiang. Ngày
nay trên bản đồ Jm Henthorn tại vị trí này, ở chi lưu Da Dung cũng có ghi 2 địa
danh là Riong Bolieng và Riong Sereigne. Hai trang nhật ký hành trình số 117 và
118 do H. Jacotot công bố, cho biết lộ trình. Nhật ký viết: Yersin ngược dòng Da
N’Tâme đến các làng Krean gần núi Mnil,
làng Brennn gần thác Prenn. Trên bản đồ ngày nay ta thấy địa danh Prenn(Brenn) ở
ĐôngBắc và ĐịnhAn(Krean) ở TâyNam núi QuanDu(Mnil). Sau đó ông đi về TâyBắc, rồi
bắt đầu leo núi. Sau gần một giờ leo
núi, ông bước ra khỏi rừng thông và phát hiện ra cao nguyên LangBiang. Lúc này
là 15g30 ngày21.6.1893. Trong NhậtKý HànhTrình ông ghi vắn tắt “3h30: grand plateau denude mamelonne.” Sau
đó vượt lên TâyBắc, Yersin qua dòng CamLy, đến Dankia, rồi ngược dòng Da Dung(Suối
Vàng ngày nay) trở về Rioung. Đối chiếu văn cảnh đoạn văn này với các dữ liệu
trong cac bản đồ nói trên ta nhận ra thung lũng QuêGarden ngày nay ở chân đèo
Prenn đúng là thung lũng mà Yersin đi qua trước khi khám phá ra cao nguyên
LangBiang. “Đi về TâyBắc” là đi trong
thung lũng Quê Garden. “Bắt đầu leo núi”là
đi từ dường vòng cao độ(ĐVCĐ) 1400m lên ĐVCĐ1500m. “Bước ra khỏi rừng thông”, rừng thông là đoạn đi trên QL20 ở cao độ
1500m. Khỏi rừng thông là chỗ dinh 2 BảoĐại trông xuống Hồ XuânHương.
Du lịch mà am hiểu địa lý & lịch sử điểm đến thì thú vị.
Khách du se sẽ ngâm câu “Ngã kim nhâth tại
tọa chi địa, cổ chi nhân tằng tiên ngã tọa chi”lấy làm thú vị: Ngày hôm nay
ta ngồi tại nơi này, ngàn muôn năm trước tổ tiên ta cung ngồi tai nơi đây! Một
ngày cuối năm 2020, Ongbatampy.
Vào link QuêGarden-CâuChuyên LịchSử để xem hình ảnh các bản đồ và quang cảnh thung lũng QuêGarden. Vào link DuLich TrangChủ để xem các bài viết liên quan.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét