Là bài viết về địa điểm họp
mặt CGSSPQN-SG năm 2023 tại SAFARI MỹQỳnh LongAn.
Tình cờ mà ban tổ chức CGSSPQN
tại SaiGòn cho các cựu giáo sinh chúng tôi đến viếng 2 lần một địa danh lịch sử
thời ChúaNguyễn mở nước đáng ghi nhớ: DinhLongHồ(DLH). Lần trước CGSSP-SG cho
chúng tôi đến thăm 2 cựu trị sở DLH
trong chuyến tham quan MiềnTây SôngNước năm 2019. Một hành trình trên sông nước
từ CáiBè đến VĩnhLong làm chúng tôi nhớ đến tham mưu NguyễnCưTrinh dời trị sở
dinh LongHồ(DLH) vào thời chúa NguyễnNguyễn PhúcKhoát(1738-1765).
HộiNgộ Tháng 9 MùaThu 2023 là lễ hội của CGSSPQN-SG tại MỹQuỳnh
SAFRI LongAn(LA) nằm tại biên giới LA-TPHCM,
đoạn đối diện với cầu vượt CủChi. Nơi này năm 1756 là phủ SoaiRạp(SR) của
ChânLạp chúa Nguyễn cho lệ thuộc vào DinhLongHồ để 2 dinh LongHồ(MiềnTây SôngNước)
và PhiênTrấn(SaiGòn) liền lạc với nhau. SR nằm ở địa đầu biên giới DinhLongHồ(MiềnTây)/DinhPhiênTrấn(SaiGòn).
Nay MỹQuỳnh SAFRI cũng nằm ở biên giới LongAn-TPHCM. Tập trung ở Cafe ĐôngHồ
195-197 đường CaoThắng nối dài, chúng tôi đến khu du lịch vào một sáng ngày
17.09.23 bằng xe bus. Tôi lên xe số 3 của bạn Hai NguyễnChí.
Khu du lịch rộng thênh thang.
Chúng tôi đến thăm khu HộiTrường-CôngViênNước nằm sâu ở bên trong và ở bên tay
trái đường cổng chính(ĐCC) và khu VườnThú nằm ở bên bên tay phải ĐCC. Từ cổng, xe bus chạy một
đoạn khá dài mới đưa chúng tôi đến khu HộiTrường-CôngViênNước và xế chiều xe điện
đưa chúng tôi trở ra cổng để thăm khu VườnThú(VT). Thăm VT cũng bằng xe điện. Sáng
hôm ấy xe bus dừng lại chỗ 2 cái nhà hình tròn. Một là nhà bán vé và nhà kia là
nhà vệ sinh gồm 2 cữa cho khách nữ và nam. Tiến thẳng, chúng tôi vào hội trường
rất dài và cao lêu nghêu. Bên tay phải là công viên nước(1). Bên trái là công
viên nước số 2 và 3. Phía bên kia công viên nước số 1 cũng là một hội trường
lớn. Lễ hội xong, xe điện đến đưa chúng tôi ra cổng rồi dừng lại phía bên trái
đường vào cổng để ngắm cảnh và chụp hình rồi lên xe điện chạy vòng vòng thăm vườn
thú. Xe điện chạy trở ra rồi về hội trường. Nghỉ ngơi qua cơn mưa. Xe bus đến
chở chúng tôi về Cafe ĐôngHồ. Chấm dứt hành trình. Sau bài viết có hình ảnh và
videoclip minh họa chuyến đi.
DinhLongHồ. Theo
dòng lịch sử, người Việt chinh phục ChânLạp ngay từ thời SãiVương(SV) NguyễnPhúcNguyên.
Năm 1620
SV gã công nương NgọcVạn cho vua ChânLạp Chey Chetta II để được tặng đất ĐồngNai(ĐN).
Người Việt vượt biển “qua mặt” nước ChiêmThành đến lập nghiệp ở MôXoài(VũngTàu)
rồi lan rộng trên đất ĐN. Năm 1658 NặcÔngChân làm phản, YênVũ hầu ở PhúYên đánh bắt phá thành MôXoài. Năm 1674 đời
NguyễnPhúcTần(1648-1687) NặcĐài(NĐ) đuổi
NặcOngNon(NON). NON cầu cứu dinh TháiKhang. DươngLâm hầu chinh phạt. NĐ thua trận rồi chết. NặcThu xin hàng cho
làm chính vương ở LongÚc, NON cho làm nhị vương ở SàiCôn. Năm 1679 đời
chúa Hiền NguyễnPhúcTần tướng nhà Minh CaoLôiLiêm bên TrungHoa là TrầnThắngTài và phó tướng là TrầnAnBình được
chúa Nguyễn cho định cư ở ĐồngNai; tướng LongMôn là DươngNgạnĐịch và phó là
HoàngTấn cho định cư ở MỹTho. Năm 1690 đời chúa Nghĩa NguyễnPhúcTrăn(1687-1691)
HàoLương hầu đánh bắt NặcThu(NT) đem về SaiCôn. Về đất ChiêmThành năm 1653 HùngLộc hầu đánh lấy đất lập ra phủ TháiKhang(KhánhHòa).
Năm 1692 NguyễnHữuKính đánh ChiêmThành lấy đất làm trấn ThuậnThành(BìnhThuận).
Năm 1698
đời chúa Quốc NguyễnPhúcChu(1691-1725) NặcThu làm phản. ChưởngCơ LễThành hầu
NguyễnHữuKính(NHK) đánh dẹp, NặcThu bỏ chạy rồi ra hàng. NặcYêm là con của NặcNon(NON)
cũng hàng. NHK lấy đất lập phủ GiaĐịnh. Xứ ĐồngNai làm huyện PhướcLong, dựng
dinh(đơn vị quân đội) TrấnBiên. Xứ
SàiCôn làm huyệnTânBình, dựng dinh PhiênTrấn. Tiếp theo các vua ChânLạp thường
xuyên tranh nhau, bên nay hay bên kia cầu cứu chúa Nguyễn can thiệp. Đất đai sẽ
được dâng cho chúa Nguyễn để chuộc tội hay để đền ơn. Năm 1708 cho MạcCửu làm ThốngBinh
HàTiên. Năm 1732
đời NinhVương NguyễnPhúcChú(1725-1738) lập châu ĐịnhViễn, dựng dinh LongHồ. Trị
sở ở CáiBè. Dinh LongHồ trở thành đơn vị hành chính cực nam thời chúa NguyễnPhúcKhoát(1738-1765).
Chúa chia cả nước(Xứ ĐàngTrong) của chúa thành 12 dinh: Chính dinh(PhúXuân), Cựu
dinh(ÁiTử), QuảngBình dinh, VũXá dinh, BốChính dinh, QuảngNam dinh, PhúYên
dinh, BìnhKhang dinh(KhánhHòa), BìnhThuận dinh, TrấnBiên dinh(lưu vực sông ĐồngNai),
PhiênTrấn dinh(lưu vực sông SaiGòn) và LongHồ dinh(lưu vực 2 sông VàmCỏ và TiềnGiang).
5 dinh sau cùng gọi là NgũDinh.
Lúc mới lập, châu ĐịnhViễn
cách trở với PhiênTrấn bỡi lưu vực 2 sông VàmCỏ. Đến đời chúa NguyễnPhúcKhoát(1738-1765), ChânLạp mới dâng đất TầmĐôn và XoàiRạp. NguyễnCưTrinh cho lệ 2 xứ đó vào châu ĐịnhViễn. DinhLongHồ mới liền lạc với dinh PhiênTrấn. Năm 1735 cai đội ThiệnChánh hầu và tham mưu NghiBiểu hầu NguyễnCưTrinh
điều khiển quân 5 dinh kinh lược ChânLạp. Đồn binh đóng ở ChợĐiềuKhiển, BếnNghé. Năm
1753 NghiBiểu
hầu NguyễnCưTrinh và cai đội ThiệnChánh hầu kinh lược ChânLạp. Năm 1756
vua NặcOngNguyên xin dâng 2 phủ TầmĐôn và XoiRạp(lưu vực 2 sông VàmCỏ).
NguyễnCưTrinh xin lấy 2 phủ bổ vào châu ĐịnhViễn. Năm 1757 NặcNhuận chưa kịp dâng đất TràVinh và BaThắc
thì bị NặcHinh giết. Chúa Nguyễn đánh giết NặcHinh. NặcTôn dâng đất TầmPhongLong(VĩnhLong,
SaDec, TânChâu, ChâuĐốc). NguyễnCưTrinh xin dời trị sở dinh LongHồ từ CáiBè
sang thôn LongHồ(VĩnhLong). Vua ChânLạp dâng tiếp 5 phủ VũngThơm, CầnBột,
ChânSâm, SàiMạc, LinhQuỳnh(vùng tiếp giáp VịnhTháiLan) cho MạcThiênTứ. Chúa
NguyễnPhúcKhoát hòan tất mở rộng dinh LongHồ.
Nghiệp ChúaNguyễn lên đỉnh
điểm vào thời chúa VõVương NguyễnPhúcKhoát. MiềnTây chỉ còn TràVinh và BaThắc
chưa kịp dâng cho chúa mà thôi. Hầu như toàn bộ MiềnTây SôngNước lọt vào tay
chúa NguyễnPhúcKhoát. Tiếp theo đời chúa NguyễnPhúcThuần(1765-1775) sự nghiệp ChúaNguyễn
suy tàn. TâySơn khởi nghĩa năm 1771.
Nội chiến NguyễnVươngÁnh(NVA) đánh TâySơn cho đến năm 1802 thì đất nước gồm 2 XứĐàngTrong &
ĐàngNgoài được thống nhất. NVA lên ngôi vua(GiaLong), lập ra nước ViệtNam và triều
NhàNguyễn. PhủGiaĐịnh
khai sinh từ năm 1699 thời NguyễnHữuKính được dựng thành GiaĐịnhThành(GĐT) gồm 5 trấn là TrấnBiên(BiênHòa),
PhiênTrấn(SaiGòn) TrấnĐịnhTường(TiềnGiang),TrấnVĩnhThanh(VĩnhLong) và Trấn
HàTiên(vùng đất giáp vịnh TháiLan). 5 trấn làm tiền đề sinh ra LụcTĩnh. Thời PhápThuộc
gọi là NamKỳ LụcTĩnh với 3 tĩnh MiềnĐông là tĩnh BiênHòa, tĩnh GiaĐịnh, tĩnh
ĐịnhTường và 3 tĩnh MiềnTây là tĩnh VĩnhLong, tĩnh AngGiang và tĩnh HàTiên.
Hôm nay chúng ta đến đây ngoạn
cảnh, để một chút suy tư trôi về quá khứ, tưởng tượng một thời xa xưa tổ tiên
ta dựng lên đất nước. MỹQuỳnh SAFARI ngày xưa là XoiRạp, 1 sóc của người ChânLạp
ở cữa SôngVàmCỏ. Sau khi vua ChânLạp nhượng đất cho chúa Nguyễn thì cư dân dời
về thượng nguồn và vẫn giữ tên sóc cũ(GiaĐịnhThành ThôngChí). Năm 1756 NguyễnCưTrinh
sát nhập xứ này vào ChâuĐịnhViễn để dinh LongHồ liền với dinh PhiênTrấn. Nay
LongAn liền với SaiGòn: “Ngã kim nhật tại
tọa chi địa. Cổ chi nhân tằng tiên ngã tọa chi” nghĩa là hôm nay ta ngồi
nơi đây thì ngàn muôn năm tổ tiên ta cũng ngồi nơi đây. Du lịch là cách để nhớ
đến tổ tiên ta dày công dựng nước. Mùa Thu 2023, Ongtampy.
.JPG)
